یادداشت: با در نظر داشت قوانین، آزادی اندیشه و بیان، ارزش‌های انسانی و حفظ حرمت مخاطب، اداره تلویزیون اکزایل در نشر مقالات و تحلیل‌های نویسندکان دست باز دارد. قابل یاددهانی است که مسوولیت مطالب بعد از نشر، به نویسندگان آن بر میگردد.
افغانستان هیچ‌گاه کشوری نبود که مردم در آن احساس امنیت غذایی داشته باشند و بیشتر مردم افغانستان با عبارت «روز مبادا» آشنایند. در اصطلاح مردم این کشور، روز مبادا روزی است که بحران قحطی بر کشور حکمفرما و انبارهای مواد غذایی در افغانستان خالی شود؛ در این حالت است که مردم باید از داشته‌های خود استفاده کنند اما در سال 2022، نابسامانی‌ها و اوضاع مبهم افغانستان حتی به مردم مجال نداد به روز مبادا فکر کنند و روزی که جیب‌ها خالی، شغل‌ها ازدست‌رفته و مردم بازنشسته، سفره‌ها بی‌نان و کالاها بی‌خریدار باشند بی‌خبر از راه رسید.
نهادهای بین‌المللی در گزارش‌های در مورد فقر و وضعیت اقتصادی بد مردم افغانستان نشر نموده اند، نسبت به وقوع یک فاجعه بشری در سال 2022 میلادی در این کشور، ابراز نگرانی کرده‌اند و از پیامدهای ناگوار آن هشدار داده‌اند.
اما با وجود هشدارهای پیاپی این سازمان‌ها، رژیم طالبان برای مهار فقر نه تنها بی‌برنامه بوده است، بلکه سیاست‌های را در پیش گرفته است که باعث تشدید فقر در کشور شده است.
برنامه جهانی غذا (WFP)به تازگی گفته است که موارد سوء تغذیه در افغانستان به بلندترین سطح رسیده و نیمی از کشور در طول سال گرسنگی شدید را تحمل می‌کنند.
فلیپ کراپ، سخنگوی برنامه جهانی غذا در کابل گفت: «نیمی از افغانستان بدون درنظرداشت فصل، گرسنگی شدید را در طول سال تحمل می‌کنند، و موارد سوء تغذیه در افغانستان به بلند ترین سطح خود رسیده است.»
کراپ گفت: «در کشوری که ۴۰ میلیون نفوس دارد، هفت میلیون کودک (زیر پنج سال) و مادر مبتلا به سوتغذیه هستند.»
دفتر هماهنگ کننده کمک های بشردوستانه سازمان ملل گفته است که این مقدار پول را برای کمک غذایی و زراعتی به 21.2 میلیون نفر در سال 2023 میلادی نیاز دارد.
اوچا گفته است که قدرت خرید خانواده ها در افغانستان به دلیل قیمت بلند مواد غذایی و میزان پایین درآمد، همچنان پایین باقی مانده است.
به گفته دفتر مذکور کمک های بشردوستانه سازمان ملل متحد، در سال 2023 بیش از 28 میلیون نفر در افغانستان نیاز به کمک های بشردوستانه دارد، اما کمک رسانی به 23 میلیون نفر در اولویت قرار دارد.
همزمان یونسیف می گوید که در سال 2023 میلادی بیش از ۲۸ میلیون نفر در افغانستان به کمک های بشردوستانه نیاز خواهند داشت.که در حال حاضر از میان هر ۱۰ خانواده در افغانستان، ۹ خانواده غذای کافی برای خوردن ندارند.
این درحالی است که بر اساس فهرستی که کمیته بین‌المللی نجات منتشر شده، افغانستان در میان سه کشوری است که در سال 2023 با وخامت بحران بشری روبرو است.
در «فهرست اضطراری» این کمیته، 23 کشور شامل است که افغانستان پس از سومالیا و اتیوپیا، سومین کشور است که با بالاترین میزان وخامت بحران بشری مواجه خواهد بود.
درهمین حال کمیته صلیب سرخ بین المللی می گوید، نیمی از جمعیت افغانستان به گرسنگی شدید رو به رو اند.
این کمیته همچنان می‌گوید، خطر این وجود دارد که بسیاری از مردم به دلیل تشدید بحران برای زنده ماندن٬ در جستجوی غذا٬ سرگردان شوند.
صلیب سرخ می افزاید که پس از حاکمیت طالبان در ماه آگست سال ۲۰۲۱ صد ها هزار افغان کار و شغل شان را از دست داده اند.
کمیته صلیب سرخ بین المللی می گوید، در ۱۴ ماه گذشته تقریباً ۷ صد هزار افغان بیکار شده اند. بر اساس گزارش این کمیته، به خاطر بیکاری صد ها هزار افغان و اقتصاد رو به وخامت، اکنون ۹۰ درصد مردم روزانه کمتر از دو دالر عاید دارند.
در گزارش آمده که کودکان یتیم و زنان بیوه٬ بیشتر از همه در وضعیت بدی اقتصادی قرار دارند، به گونه‌ای که اکثر آنها حتی یک وقت غذا در روز را پیدا کرده نمی‌توانند.
رامز الکبروف، معاون یوناما، در نشست خبری روز سه‌شنبه 9 حوت گفت که در ۱۸ماه گذشته تولید ناخالص داخلی افغانستان ۳۰ تا ۳۵ درصد کاهش یافته و نزدیک به ۷۰۰ هزار نفر شغل شان را از دست داده‌اند.
او افزود که ۶۵ درصد مردم به کمکهای بشری نیاز داشته و میلیون‌ها نفر در آستانه قحطی قرار دارند.
این مقام بلند‌پایه ملل متحد در افغانستان افزود که قیمت یک سبد غذایی ضروری تا ۳۰ درصد افزایش یافته و سه چهارم درآمد مردم اکنون صرف غذا می‌شود.
او محاسبه قبلی ملل متحد را تکرار کرد که امسال ۲۸.۳ میلیون نفر در افغانستان به کمکهای بشردوستانه نیاز دارند و شش میلیون نفر در یک قدمی قحطی بسر می‌برند.
سازمان داکتران بدون مرز می‌گوید که ۹۵ درصد از پاسخ‌دهندگان در آخرین نظرسنجی این سازمان گفتند که در ۱۲ ماه گذشته به‌دلیل افزایش بیماری و قیمت مواد غذایی اساسی، در تهیه غذا با مشکل روبه‌رو شده‌اند.
این سازمان روز (چهارشنبه، ۱۰ حوت) در رشته‌توییتی بخش‌های از نظرسنجی خود را منتشر کرده است.
به گفته‌ی داکتران بدون مرز، یکی از کارمندان مراقبت‌های صحی در خوست گفته است که «به‌طور کلی اوضاع در افغانستان بسیار بد است؛ همه چیز گران‌تر شده است».
به‌گفته‌ی این کارمند، بسیاری از افراد به‌دلیل کاهش درآمد نمی‌توانند خانواده‌ی خود را تغذیه کنند.
سازمان داکتران بدون مرز می‌گوید که ۹۵ درصد از پاسخ‌دهندگان در آخرین نظرسنجی این سازمان گفتند که در ۱۲ ماه گذشته به‌دلیل افزایش بیماری و قیمت مواد غذایی اساسی، در تهیه غذا با مشکل روبه‌رو شده‌اند.
همزمان کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهنده‌گان به نقل از خانواده‌های نیازمند در افغانستان گزارش داده که گرسنه‌گی سبب شده تا آنها برخی وعده‌های غذایی‌شان را حذف کنند. یوان‌اچ‌سی‌آر در گزارشی وضعیت زنده‌گی خانواده‌های نادار و متاثر از جنگ و ناامنی غذایی را در بعضی از ولایات را به تصویر کشیده است.
درعین حال کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان گفته که نبود دولت مشروع و ظرفیت تخنیکی بسیار محدود در حکومت‌داری، سبب گسترش دامنه بیکاری، فقر و بحران اقتصادی بزرگ در کشور شده است.
این کمیسیون با نشر خبرنامه‌ای از سفر اخیر هیات سازمان ملل متحد به افغانستان استقبال کرده و افزوده است که این سفر در چنین شرایطی، یک گام ارزنده محسوب می‌شود.
کمیسیون حقوق بشر از طالبان خواسته است که به اراده مردم افغانستان حرمت گذاشته و هرچه زودتر، محدودیت‌های خلاف حقوق بشری علیه زنان را رفع کنند.
کمیسیون مستقل حقوق بشر افغانستان، از تمامی دولت‌های عضو سازمان ملل خواسته است تا مردم افغانستان را تنها نگذاشته و کمکهای بشردوستانه خود را افزایش دهند.
همزمان نیکلاس دو ریویر، نماینده‌ی دایمی فرانسه در سازمان ملل گفته است که تصاحب قدرت توسط طالبان از راه زور، ریشه‌ی بحران انسانی و فروپاشی اقتصاد افغانستان است.
او در بیانیه‌ی خود در نشست شورای امنیت سازمان ملل که توسط سفارت فرانسه در کابل منتشر شده، گفته است که پیامد بحران افغانستان هم‌اکنون در منطقه و جهان محسوس است و ممکن است پیامدهای جدی بیشتری هم داشته باشد.
گسترش فقر در افغانستان
از زمان تسلط طالبان بر افغانستان، سیستم اقتصادی این کشور فرو پاشید و به یکباره هزاران نفر از شهروندان آن بیکار شدند. با فروپاشی سیستم اقتصادی و بیکاری هزاران شهروند، بسیاری از خانواده های که اقتصاد آنها متکی به کار در نهادهای دولتی و خصوصی بودند، با مشکلات فراوان اقتصادی مواجه شدند.
اکنون که (19) ماه از سلطه گروه طالبان در افغانستان می‌گذرد، فقر در گوشه و کنار این کشور فراگیر تر شده است و انسان‌های بیشتری با گرسنگی دست و پنجه نرم می‌کنند.
در این مدت با وجود فقر و بیکاری شدید، کمکهای بشردوستانه جامعه جهانی تا حدودی شماری از افراد آسیب پذیر را از خطر مرگ بر اثر گرسنگی و قحطی نجات داد.
اما اکنون که تعداد از سازمان‌های امدادرسان در اعتراض به سیاست‌های افراطگرایانه گروه طالبان علیه زنان، فعالیت‌های خود را به تعلیق در آورده‌اند، خطر فراگیر شدن گرسنگی و قحطی مردم افغانستان را تهدید می‌کند.
از سوی دیگر، با توجه به مشکلات فراوانی که در راستای تجارت با کشورهای مختلف دنیا به وجود آمد، به خصوص به دلیل فروپاشی سیستم بانکی برای مدت طولانی و مسائل سیاسی، نرخ کالاها و مواد غذایی در بازارهای افغانستان چند برابر شد.
علاوه بر این، افغانستان در سالهای گذشته خشکسالی شدید را تجربه کرد که آسیب بسیار جدی به سکتور زراعت این کشور وارد و بخش بزرگ از خانواده ها در این کشور را که زندگی شان متکی به زراعت و مالداری بود، با مشکلات فراوان مواجه کرد.
این عوامل، باعث شد که میزان فقر در افغانستان، هر روز رو به گسترش باشد و افراد بیشتری به کمک های بشردوستانه نیاز پیدا کند.
تداوم سلطه گروه طالبان، پیامدهای زیانبار گسترده در همه عرصه‌ها برای مردم افغانستان داشته است و به صورت مستقیم و غیرمستقیم، جان 40 میلیون شهروند این کشور را تهدید می‌کند.
مسئول فراگیر شدن گرسنگی، قحطی و مرگ و میر انسان‌ها از سرما و گرسنگی، گروه طالبان است و سلطه این گروه باعث شده است که مردم گرفتار چنین روزگار سیاه و تاریک شوند.
افزایش نیاز به کمک های بشری
دفتر هماهنگی کمک های بشردوستانه سازمان ملل متحد گفته است که میزان افراد نیازمند به کمک های بشردوستانه در افغانستان در سال 2023 میلادی، 28.3 میلیون نفر است، اما شرکای آنها 23.7 میلیون نفر را در اولویت قرار داده اند.
این نهاد گفته، اما آنها در صورتی می توانند که به این تعداد افراد کمک کنند، که بودجه کافی در نظر داشته باشند و جامعه بین المللی همکاری کند.
سازمان ملل متحد اعلام کرده است که برای کمک به تمام افراد نیازمند در افغانستان، به 4.6 میلیار دالر نیاز است.
اوچا حدود دو روز پیش نیز اعلام کرده بود که ارزیابی آنها نشان می دهد که 56 درصد از خانواده ها در افغانستان در سرپناههای نیمه آسیب دیده و 18 درصد از خانواده ها در سرپناه های آسیب دیده زندگی می کنند و برای رسیدگی به آن در سه ماه اول سال جاری میلادی و جلوگیری از قرار گرفتن آنها در معرض خطرات صحی انواع دیگر خطرات، نیاز به 30.1 میلیون دالر کمک است.
این آمارها نشان می دهد که میزان نیازمندی مردم افغانستان به کمک های بشردوستانه، هر روز رو به افزایش است و اگر کشورهای جهان بودجه کافی برای رسیدگی به افراد نیازمند را کمک نکنند، خطر گرسنگی بسیاری از آنها را تهدید می کند.
بی‌توجهی جهان
بحران بشری شدید در کشور پس از تسلط طالبان بر افغانستان و سقوط حکومت پیشین، به وجود آمد.
با وجود اینکه جامعه جهانی، به ویژه تعداد از کشورهای عضو سازمان ناتو، در به وجود آوردن بحران بشری موجود در افغانستان نقش اصلی را داشتند، اما عملا برای مبارزه با این بحران هیچ‌گونه توجهی و راهبرد دراز مدت تعریف نکرده‌اند.
درست است که جهان دو میلیارد دالر زیر نام کمکهای بشردوستانه به افغانستان فرستاده است، اما این پول به خزانه طالبان رفته است و مردم افغانستان از آن بهره‌مند نشده‌اند.
کمکهای بشردوستانه جهان به مردم، آرد و مواد غذایی فاسد شده‌ای بود که چندی قبل در بعضی از ولایات ویدیوهای آن در تمام رسانه‌های افغانستان به نشر رسید و سازمان غذای جهان نیز فاسد بودن آن را تأیید کرد.
خرید و فروش آرد فاسد شده، انتقال و بازگشت دوباره آن به مراکز خرید، نوعی از فساد سیستماتیک و حیف و میل کمکهای بشردوستانه است که از سوی حلقات آشنا با نهادهای بین‌المللی در افغانستان راه اندازی شده است.
با توجه به این وضعیت، جهان هیچ‌گونه اقدام مؤثر و درست برای مبارزه با بحران بشری و یا کاهش آن در کشور انجام نداده و فقط زیر نام این کمک‌ها، به طالبان برای تحکیم سلطه و حاکمیت‌اش کمک نقدی هنگفت کرده است.
خلق بحران‌های اجتماعی
طالبان از زمان تسلط بر افغانستان، هیچ برنامه‌ای برای حل بحران‌های اجتماعی گسترده در این کشور روی دست نگرفته‌اند، بلکه بحران‌های بسیار شدید اجتماعی را خلق کرده‌اند.
یکی از سیاست‌های این گروه، کوچ اجباری است که باعث شده است بحران اجتماعی در کشور گسترده‌تر شود و هزاران تن از شهروندان کشور در زمستان پیش رو با فقر شدید و سرمای کشنده، دست و پنجه نرم کنند.
طالبان در یک سال گذشته خانواده‌های زیادی را در ولایت‌های دایکندی، غزنی، غور، بامیان، پنجشیر، بغلان، بدخشان، تخار، سرپل و سایر بخش‌های کشور به صورت اجباری کوچ داده‌اند.
خانواده‌های که مجبور به کوچ شده‌اند، اکنون در زیر خیمه‌ها زندگی می‌کنند و هیچ‌گونه امکاناتی گرم نگهداشتن کودکان شان، ندارند.
این خانواده‌ها در معرض خطر شدید گرسنگی و سرما کشنده زمستان قرار دارند، اما گروه طالبان همچنان در بخش‌های از کشور سیاست کوچ اجباری را ادامه می‌دهند و حتی در همین روزهای سرد شماری از خانواده‌ها را مجبور به کوچ کرده‌اند.
بی‌تفاوتی رژیم طالبان
طالبان مسئول به وجود آمدن بحران بشری کنونی در افغانستان هستند و به عنوان گروهی که بر سرنوشت مردم این کشور حاکم شده‌اند، باید پاسخگو باشند.
اما این گروه، به دلیل اینکه هیچ فهم و درکی از حکومت داری و مبارزه با بحران ندارند و تنها تصور آنها از حکومت کردن، استفاده از زور و نوک تفنگ است، هیچ برنامه‌ای برای کاهش بحران بشری در افغانستان ندارند.
گروه طالبان نه تنها برنامه‌ای برای مهار بحران بشری به وجود آمده ندارند، بلکه این گروه با سیاست سرکوب، ستم و کوچ اجباری، باعث می‌شود که این بحران هر روز عمیق تر و شدیدتر شود.
متاسفانه جامعه جهانی و نهادهای بین‌المللی بجای فشار وارد کردن بر گروه طالبان و پاسخگو ساختن این گروه در قبال سرنوشت مردم افغانستان، راه تعامل و سازش با این گروه را در پیش گرفته‌اند؛ امری که باعث تداوم حاکمیت این گروه در قدرت و تشدید بحران بشری در افغانستان خواهد شد.
در حال حاضر بیش از 40 میلیون جمعیت افغانستان هر روز بیشتر از روز پیش، فقر، گرسنگی، ناامنی غذایی و فشار سنگین اقتصادی و سیاسی را از سوی گروه طالبان تجربه می‌کنند.
عوامل اساسی فقر
- رشد اقتصادی پایین به تناسب تولید ناخالص داخلی؛
- نبود فرصت‌های کاری با امتیازات مناسب؛
- گرسنه‌گی، سوء‌تغذی و موانع رشد جسمی
- دسترسی محدود به آب آشامیدنی صحی و مایع ضد عفونی
- تغییر اقلیم (گرم شدن هوا و کاهش بارنده‌گی در زمستان) و آسیب‌پذیری سکتور زراعت؛
- نبود زیربنا‌های اقتصادی؛
- جنگ و ناامنی؛
- نبود خدمات صحی (زنان و کودکان)؛
- نبود امکانات تعلیم و تربیه معیاری؛
- سطح بلند بی‌سوادی بین زنان و مردان؛
- نابرابری و بی‌عدالتی؛
- استفاده بیشتر از مواد مخدر؛
- فرار مغز‌ها و سرمایه بشری
- نبود هم‌بسته‌گی اجتماعی و وحدت ملی.
راه کارها برای کاهش فقر
- تامین امنیت و ثبات پایدار در کشور
- تاسیس حکومت مقتدر، ملی و با معیار‌های بین‌المللی؛
- مدیریت آب‌های سطحی، بازسازی و ساخت بند‌های آب‌گردان و تولید برق آبی؛
- ارایه آمار دقیق فقر و بیکاری در کشور و برنامه‌های کاهش فقر سالانه؛
- احیای زیرساخت‌های اقتصادی کشور؛
- تدوین استراتژی‌های اقتصادی و صادرات‌محور؛
- احترام به آزادی‌های فردی و حمایت از ارزش‌های علمی و آکادمیک؛
- ایجاد زمینه آموزش و پرورش
- حمایت از صنایع و تولیدات داخلی؛
- تاسیس زون‌های خاص اقتصادی در شهر‌های بزرگ؛
- استخراج معادن و استفاده از منابع زیر‌زمینی به اندازه ضرورت؛
- برنامه‌های اقتصادی و حمایتی توسعه روستایی.
کامنت ها